Γράφει ο Βασίλειος Χρυσοχέρης, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος & επιστημονικός συνεργάτης του Ιατρικού Κέντρου Αθηνών.
Οι μελανοκυτταρικοί σπίλοι διακρίνονται σε 2 κατηγορίες, σε αυτούς που εμφανίζονται κατά την γέννηση και είναι οι συγγενείς μελανοκυτταρικοί σπίλοι και σε αυτούς που κάνουν την εμφάνιση τους κατά την παιδική – εφηβική ηλικία, οι οποίοι και ονομάζονται επίκτητοι.
Αυτό που απασχολεί τους γονείς σε αυτές τις περιπτώσεις είναι κατά πόσο είναι πιθανό τέτοιες αλλοιώσεις να οδηγήσουν στην εμφάνιση μελανώματος.
Οι μελανοκυτταρικοί σπίλοι στα παιδιά δεν χρειάζεται να ελέγχονται συστηματικά, καθώς η εμφάνιση μελανώματος πριν την εφηβεία είναι εξαιρετικά σπάνια. Εκτιμάται ότι οι πιθανότητες εμφάνισης μελανώματος είναι 0.8/ 1.000.000 στην πρώτη δεκαετία της ζωής του ατόμου. Άρα το ερώτημα που προκύπτει είναι ποιες είναι οι παιδικές βλάβες οι οποίες χρήζουν ιδιαίτερης προσοχής;
Οι επίκτητοι ΜΚΣ όπως αναφέραμε θεωρούνται μη προβληματικοί σπίλοι κατά βάση. Υπάρχουν διάφοροι τύποι τέτοιων σπίλων, με διαφοροποιήσεις ως προς το χρώμα, το μέγεθος και την υφή τους.
Κοινοί σπίλοι είναι καλοήθεις βλάβες, οι οποίες εμφανίζονται κατά την παιδική ηλικία ή την εφηβεία. Κλινικά παρουσιάζονται σαν επίπεδες έως ελαφρά επηρμένες αλλοιώσεις καφέ χρώματος και εμφανίζονται σε οποιοδήποτε σημείο του σώματος. Η αντιμετώπιση τους κατά την παιδική ηλικία είναι καθαρά συντηρητική. Αυτό ενδεχομένως να αλλάξει κατά την εφηβική ηλικία, λαμβάνοντας υπόψιν πέραν της δερματοσκοπικής εικόνας, το οικογενειακό ιστορικό μελανώματος, το ιστορικό ηλιακών εγκαυμάτων και τον συνολικό αριθμό των σπίλων.
Κυανοί σπίλοι, επίπεδες ή και ελαφρώς επηρμένες αλλοιώσεις μπλε χρώματος οι οποίοι εμφανίζονται καθ’ όλη την διάρκεια της ζωής ,σε μεγαλύτερο ποσοστό όμως κατά την παιδική ηλικία. Το κυανό χρώμα του σπίλου προκύπτει από την εναπόθεση της μελανίνης βαθιά στο χόριο.
Σπίλος του Halo είναι σπίλοι που έχουν χαρακτηριστική λευκή στεφάνη γύρω από αυτήν. Η απώλεια χρωστικής οφείλεται σε ανοσολογική αντίδραση έναντι αντιγόνων των μελανοκυττάρων. Αυτό είναι χαρακτηριστικό που μπορεί να συνοδεύεται από αυτοάνοσες ασθένειες όπως η λεύκη.
Οι Συγγενείς ΜΚΣ μπορεί να εξελιχθούν υπό προϋποθέσεις σε κακοήθεια ανάλογα το μέγεθος. Οι σπίλοι αυτοί ταξινομούνται ανάλογα με το μέγεθος τους ή το μέγεθος που υπολογίζεται ότι θα αποκτήσουν κατά την ενήλικη ζωή. Οι περισσότεροι σπίλοι μεγεθύνονται σημαντικά κατά τη διάρκεια της ζωής του ατόμου. Αρκετοί από αυτούς μπορεί να αλλάξουν κάποια στιγμή χρώμα και να γίνουν πιο ανοιχτόχρωμοι ή σκουρόχρωμοι, ανάλογα με τις αλλαγές στα επίπεδα ορμονών του ατόμου (π.χ. κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης).
Οι σπίλοι εμφανίζουν σημαντικές διαφοροποιήσεις ανάλογα με το μέγεθός τους. Στην κατηγορία των γιγάντιων σπίλων έχει αποδειχθεί μέσα από πολυάριθμες μελέτες ότι υπάρχει αυξημένη πιθανότητα μελανώματος στην παιδική ηλικία. Η πιθανότητα εμφάνισης μελανώματος σε παιδιά με γιγάντιους σπίλους κυμαίνεται μεταξύ 0-10%, ενώ η μέση συχνότητα υπολογίζεται σε 2.8%.
Η εμφάνιση μελανώματος κατά την παιδική ηλικία είναι εξαιρετικά σπάνια. Αυτό βέβαια δεν σημαίνει ότι δεν λαμβάνουμε αυστηρά μέτρα ηλιοπροστασίας, όπως επίσης και δεν αναζητούμε την ειδική γνώμη του δερματολόγου για οποιαδήποτε απότομη εξαλλαγή παρατηρούμε σε κάποιον σπίλο.